همه چیز درباره پارگی مینیسک زانو: علل، علائم و روش‌های درمان

مینیسک زانو یک قطعه غضروف C شکل است که همانند یک بالشتک بین ساق پا (درشت نی) و استخوان ران (فمور) قرار گرفته است. هر زانو دو مینیسک دارد. پارگی مینیسک زانو که به آن پارگی غضروف هم می‌گویند در اثر پیچ‌خوردگی یا چرخش زانو ناشی از انجام حرکات و فعالیت‌های با فشار زیاد به وجود می‌آید. بااین‎‌وجود، حتما لازم نیست که یک ورزشکار باشید تا پارگی مینیسک را تجربه کنید. سریع بلند شدن از روی زمین، به ویژه اگر قبل از آن تمام وزن خود را روی زانو قرار داده باشید، نیز می‎‌تواند باعث پارگی مینیسک شود. اصولا پارگی مینیسک باعث احساس درد، تورم و سفتی در ناحیه زانو می‌‎شود. همچنین ممکن است احساس انسداد در حرکت زانو داشته باشید و در کشیدن کامل زانوی خود مشکل پیدا کنید.

کالبد شناسی مینیسک زانو در بدن

هر زانو دو منیسک دارد. یک منیسک خارجی و یک منیسک داخلی. منیسک ها بافت هایی شبه غضروف ولی به مراتب محکم تر ار آن و با خاصیت ارتجاعی زیاد مثل لاستیک دارند. آنها مانند بالشتکی در بین دو استخوان اصلی تشکیل دهنده مفصل زانو، یعنی بین استخوان ران و ساق قرار گرفته وظیفه  اصلی آنها جذب شوک های ضربه ایست که به زانو وارد میشود. در موقع دویدن هر بار که کف پای ما به زمین میرسد، استخوان ساق و ران در محل مفصل زانو بشدت به یکدیگر کوبیده میشوند و منیسک با قرار گرفتن بین این دو استخوان شدت این ضربه را کاهش میدهد. بسته یا اینکه شکل پارگی منیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد این پارگی ها را به انواع مختلفی تقسیم میکنند. پارگی ها ممکن است طولی، عرضی، مانند دسته سطل، زبانه ای ، شاخی یا مخلوطی از انواع قبلی باشند .

مهم‌ترین وظایف منیسک‌ها در مفصل زانو عبارتنداز:

• افزایش ثبات و پایداری مفصل
• منیسک‌ها جذب‌کننده نیروها بوده و در نتیجه فشارهای اضافی به مفصل را کاهش می دهد.
• منیسک‌ها در تغذیه غضروف‌های استخوان ران و درشت نی در ناحیه مفصل زانو مشارکت می‌کنند . درحقیقت همانند یک اسفنج آغشته به مایع، عامل انتقال مایع سینوویال ( غشا سینویال یک مایع ژل مانند مشابه سفیده تخم مرغ که مایع زلاله‌ای نام دارد را ترشح می‌کند. مایع زلاله‌ای، در طی حرکت، به صورت یک لایه مایع، سطح مفصلی را پوشانده و لغزنده کرده ) بر روی غضروف‌ها هستند.

مینیسک زانو چگونه پاره میشود؟

پارگی مینیسک زانو معمولا نتیجه‌ ضربه مستقیم، فشار یا چرخش ناگهانی روی زانو است. زمانی که زانو تحت فشار قرار می‌گیرد یا به شدت چرخش می‌کند، مینیسک‌ها ممکن است با قدرت بیش از حد به طرز ناگهانی کشیده شوند، که این می‌تواند به پارگی یا آسیب دیدگی آنها منجر شود.

علائم پارگی مینیسک زانو

اگر پارگی مینیسک زانو اتفاق بیفتد، ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا علائمی مانند درد و ورم شروع شوند، به‌خصوص اگر پارگی کم باشد. علائم پارگی مینیسک زانو عبارتند از:

• احساس ترکیدن
• ورم یا سفتی زانو
• درد به‌خصوص حین چرخاندن زانو
• مشکل در صاف کردن کامل زانو
• احساس قفل کردن زانو موقع حرکت
• فکر می‌کنید که زانویتان در رفته است
• آب آوردن زانو و تورم بیش از حد
• درد در محل مینیسک، که این درد بستگی به محل آسیب دیدگی مینیسک داخلی یا خارجی دارد. با فشار بر روی محل آسیب دیده، درد بیمار بیشتر می شود.
• لاغر شدن عضلات
• صدا دادن زانو هنگام راه رفتن یا هنگام خم و صاف کردن زانو
• قفل کردن زانو، که ممکن است این حالت گاهی اتفاق افتد. هنگامی که زانو قفل می شود بیمار قادر به باز کردن پای خود نمی باشد، و زانو به همان حالت خم باقی می ماند.
• از دست دادن تعادل بیمار. بیمار احساس می کند که زانویش ناپایدار بوده و توانایی حفظ تعادل بدنش را نخواهد داشت.

دلیل پارگی مینیسک زانو چیست؟

پارگی مینیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب دیدگی‌ها و مشکلات زانو است که در اثر انجام فعالیت‌ها و حرکاتی اتفاق می‌افتد که با فشار زیاد باعث چرخیدن یا پیچ خوردن زانو می‌شوند، به‌خصوص زمانی که کل وزن بدن روی زانوها باشد. هر زانو، دو مینیسک دارد که مانند یک بالشتک بین استخوان ساق پا و ران قرار گرفته‌اند. پارگی مینیسک زانو باعث درد، ورم و کشیدگی و سفتی عضلات پا می‌شود.
فرد احساس می‌کند که زانویش قفل شده و دیگر نمی‌تواند حرکت کند و قادر نیست پا را کامل باز کند تا زانو صاف شود. حرکات بدنی ناگهانی، حتی یک چرخش ناگهانی ساده در ورزش‌هایی مثل بسکتبال باعث پارگی مینیسک زانو می‌شوند. البته این اتفاق صرفا محدود به ورزشکاران نیست و حتی بلند شدن سریع از زمین در حالتی که کل وزن بدن روی زانوها باشد هم احتمال پارگی مینیسک را دارد .

پارگی مینیسک می‌تواند ناشی از هر فعالیتی باشد که باعث می‌شود شما زانوی خود را به زور بچرخانید یا بپیچید، مانند چرخش تهاجمی یا توقف و چرخش ناگهانی. حتی زانو زدن روی زمین یا بلند کردن وسیله سنگین، گاهی می‌تواند منجر به پارگی مینیسک زانو شود.در بزرگسالان و افراد مسن‌تر، تغییرات دژنراتیو زانو (بیماری دژنراتیو نوعی بیماری است که باعث می‌شود بافت یا اندام در طول زمان فرسایش یابند. انواع مختلفی از بیماری دژنراتیو وجود دارد و بسیاری از آنها با پیری مرتبط هستند یا در طول فرآیند پیری تشدید می‌شوند ) می‌تواند منجر به پارگی منیسک با آسیب کم یا حتی بدون آسیب شود.

عوارض عدم درمان پارگی مینیسک

منیسک را می توان از نظر خونرسانی به دو قسمت بیرونی و داخلی تقسیم کرد .
قسمت بیرونی منیسک که به کپسول مفصلی زانو چسبیده است، عروق خونی را از آن دریافت می کند، ولی قسمت های مرکزی تر فاقد عروق خونی هستند .
قسمت بیرونی چون خونرسانی دارد، پس در صورت آسیب دیدن قدرت ترمیم دارد، ولی این بدان معنی نیست که هر پارگی منیسک که در قسمت حاشیه ای آن باشد، ترمیم خواهد شد .
ترمیم منیسک مانند جوش خوردن شکستگی نیاز به شرایطی دارد که تا مهیا نباشد صورت نمی گیرد . پس پارگی منیسک حتی اگر در قسمت حاشیه ای آن باشد خودبخود ترمیم نمی شود، بلکه نیاز به درمان صحیح دارد . در صورتی که بیمار جوان باشد، پزشک می تواند مینیسک را در جای خودش بخیه بزند، البته به شرطی که صدمه در ناحیه ای باشد که خون رسانی خوبی داشته باشد اگر پارگی منیسک درمان نشود، پارگی کم کم بیشتر شده و ممکن است قسمت پاره شده، بصورت یک زائده در کنار منیسک در داخل زانو مرتبا حرکت کرده و موجب شود زانو به طور مکرر قفل شده، یا با هر بار گیر کردن این زائده در بین دو استخوان زانو و سپس درآمدن آن از بین دو استخوان این احساس به فرد دست دهد که چیزی از زیر زانو در می رود و یا زانوی خود فرد از زیر بدنش در می رود .

تشخیص پارگی منیسک زانو

معاینه زانو

پزشک بعد از صحبت کردن با شما در مورد مشکلاتی که دارید، زانوی شما را معاینه می کند. در این معاینه وی به دنبال آن است که ببیند آیا با فشار دادن مفصل زانو، درد ایجاد می شود یا خیر .
معاینه دیگر به صورت خم و راست کردن و چرخاندن زانو است که با این حرکت ممکن است منیسک پاره شده حرکت کرده و صدای تق تق یا کلیک در مفصل زانو ایجاد شود .

تصویربرداری از زانو و منیسک

تصویربرداری برای تائید تشخیص بکار می رود. گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی منیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند .
یکی از این روش ها رادیوگرافی است. رادیوگرافی ساده معمولا برای کشف دیگر بیماری های زانو که ممکن است علائمی مثل پارگی منیسک داشته باشند و یا بیماری هایی که همراه با آسیب های منیسک هستند ( مانند ساییدگی مفصل )، به کار می رود .
با استفاده از ام آر آی (MRI) می توان منیسک ها را دید و پارگی احتمالی آنها را تشخیص داد .

علائم حاد فوری در زانو

درد، اولین علامت پارگی مینیسک است. البته درد ممکن است خفیف باشد و شخص بتواند به فعالیت های روزمره اش ادامه دهد. اما هرگاه بخشی از مینیسک بین استخوان ران و ساق قرار بگیرد، درد شدیدی ایجاد می کند .
در پارگی های خفیف منیسک ، درد مختصری در هنگام پارگی ایجاد می شود و فرد می تواند بعد از پارگی ، با درد مختصری به فعالیت خود ادامه دهد. البته درد با بلند شدن از زمین یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. بعد از چند روز هم زانو ورم می کند. درد و ورم بعد از 2 تا 3 هفته از بین می رود، ولی بعدها ممکن است همراه با خم و راست شدن یا چرخش زانو درد برگردد .
در افراد مسن ممکن است حادثه ای که موجب پارگی مینیسک شده است به یاد نیاید و یا پارگی در اثر یک فعالیت معمولی مانند بلند شدن از روی یک صندلی ایجاد شود در پارگی های متوسط در زمان آسیب، درد در کنار یا داخل زانو ایجاد می شود. بعد از آسیب بیمار می تواند همچنان راه برود. بعد از 2 تا 3 روز زانو متورم شده و جلوی خم شدن کامل آن را می گیرد . درد با چرخش زانو یا دو زانو نشستن بیشتر می شود. درد و تورم بعد از چند هفته کمتر می شود، ولی اگر درمان نشود، با فعالیت های بدنی شدید بیشتر می شود .
در پارگی های شدید، درد و ورم زانو بلافاصله بعد از ضربه ایجاد می شود و ورم طی 2 تا 3 روز بعد از ضربه بیشتر می شود. در اثر گیر کردن تکه هایی از منیسک پاره شده در مفصل، ممکن است زانو قفل شود و فرد نتواند زانوی خود را کاملا صاف کند. فرد در زانوی خود احساس عدم تعادل می کند . 
در افراد مسن ممکن است حادثه ای که موجب پارگی مینیسک شده است به یاد نیاید و یا پارگی در اثر یک فعالیت معمولی مانند بلند شدن از روی یک صندلی ایجاد شود. در این حالات ممکن است درد و ورم خفیف، تنها علائم مشکل باشند .
در پارگی منیسک داخلی، درد در سطح داخلی زانو و در پارگی منیسک خارجی، درد در سطح خارجی زانو احساس می شود .
پارگی منیسک می تواند برای فرد قابل احساس باشد. احساس اینکه چیزی در داخل زانو پاره شده و با یک احساس یا صدای تق همراه باشد .
اگر پارگی منیسک در حاشیه خارجی آن ایجاد شود، می تواند موجب خونریزی داخل مفصل زانو( همارتروز ) شود .

علائم مزمن پارگی مینیسک 

اگر به علائم حاد بعد از پارگی منیسک بی توجهی شود، معمولا این علائم بعد از گذشت چند هفته از بین رفته و یا تخفیف می یابد. با این حال علائمی برای بیمار باقی می مانند .
مهم ترین علائم مزمن پارگی منیسک بعد از چند هفته عبارتند از :

1. ورم زانو در اثر افزایش مایع مفصلی زانو که در زبان عامه به آن، آب آوردن زانو می گویند. این ورم هر وقت به زانو فشار زیادی وارد شود، بصورت دوره ای بیشتر می شود .
2. گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی منیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند.
3. درد در سطح مفصلی، درست در جایی که منیسک قرار دارد. این درد بسته به محل پارگی بر روی منیسک داخلی یا خارجی است. درد با فشار بر روی محل آسیب بیشتر می شود .
4. قفل شدن زانو که به صورت گهگاهی ایجاد شده و مانع از باز شدن زانو می شود. گاهی اوقات بیمار یاد میگیرد که زانویش را با انجام حرکاتی از حالت قفل شده خارج کند .
5. خالی کردن زانو یا احساس ناپایداری زانو که در این حال بیمار احساس می کند زانویش در زیر بدنش ناپایدار بوده و حین راه رفتن به ناگهان در رفته و خالی می شود .
6. لاغر شدن عضلات چهار سر ران.
7. شنیدن صدای زانو به صورت کلیک یا تق تق کردن در حین خم و راست شدن.

رژیم غذایی مناسب برای درمان پارگی مینیسک

برخی از مواد غذایی التهاب را کاهش داده و به ترمیم غضروف کمک می‌کنند. همچنین می‌توانید مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان را مصرف کنید. رژیم غذایی می‌تواند شامل ماهی، توت‌فرنگی و تمشک، آووکادو، روغن زیتون فرابکر، زردچوبه، سبزیجات تازه، بروکلی و اسفناج باشد.مصرف برخی ویتامین ها به روند بهبود آسیب کمک شایانی می‌کند از جمله ویتامین هایی که می‌تواند مفید باشد عبارتند از:

ویتامین C: ویتامین C برای تولید کلاژن، که یه پروتئین مهم برای ترمیم بافت هاست، ضروری است.و در برخی مواد غذایی مانند مرکبات، فلفل دلمه ای، کیوی، گوجه فرنگی یافت می‌شود.

ویتامین D: ویتامین D به جذب کلسیم کمک میکند، و برای سلامت استخوان ها و مفاصل نقش مهمی ایفا می‌کند. ماهی های چرب، تخم مرغ و قارچ سرشار از ویتامین D هستند. 

بروملین: بروملین یه آنزیم محسوب می‌شود  که التهاب را کاهش داده و به ترمیم بافت ها کمک می‌کند.آناناس، انبه، کیوی سرشار از آنزیم بروملین است.

اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 التهاب را کاهش می‌دهد و به سلامت مفاصل کمک می‌کند. ماهی های چرب، گردو، تخم کتان برای گرفتن این منبع ویتامین کافی هستند.

نکات مهمی که باید در رژیم تغذیه خود در روند درمان رعایت کنید عبارت است از:

• از غذاهای فرآوری شده، شکر و چربی های اشباع شده دوری کنید.
• به اندازه کافی آب بنوشید.
• وزن خود را در حد سالم نگه دارید.
• به جای سه وعده غذای سنگین، سعی کنید در طول روز 5 تا 6 وعده غذایی کوچک و سالم میل کنید.
• مصرف این مواد غذایی به تنهایی نمی‌تواند پارگی مینیسک زانو رو درمان کند. برای درمان کامل، باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید و تحت درمان مناسب قرار بگیرید.

درمان بدون جراحی

درمان پارگی مینیسک زانو به شدت، محل و بیماری به وجود آوردنده آن، وضعیت و سن بیمار بستگی دارد. اما در اغلب موارد، می‌توان با  روش‌های درمانی حرفه‌ای و مبتکرانه از جراحی زانو خودداری کرد.
پزشک براساس نوع علائم و میزان شدت آسیب دیدگی انواع مختلفی از درمان ها را برای بیمار توصیه میکند باید ارزیابی کرد که آیا پارگی مینیسک زانو چگونه روی زندگی فرد تاثیر گذاشته است و نحوه انجام فعالیت های مورد علاقه شخص با بروز این آسیب دیدگی چه تغییراتی کرده است.
درمان های بدون جراحی پارگی مینیسک زانو اولین مرحله درمانی است که شامل مصرف دارو، به کاربردن کمپرس یخ برای کاهش درد زانو و تورم مفصل است در بعضی از مواقع پیاده روی با کمک عصا تا لنگ لنگان راه رفتن توصیه میشود ( ممکن است بدون عصا فشار زیادی برروی ساق پای آسیب دیده وارد شود . )

استراحت و سرد کردن مفصل

وجود رگ های خونی در لبه های مفصل در بعضی از موارد فرصت بهبودی را برای مفصل ایجاد میکند علاوه براین استراحت باعث بهبودی مفصل میشود. پزشک همچنین ممکن است مصرف داروهای ضدالتهابی مانند (آسپرین ،ایبوپروفن) واستفاده از کمپرس یخ را روی مفصل زانو برای کاهش درد و التهابات به بیمار توصیه کند.

انجام حرکات اصلاحی زانو

درصورتیکه پزشک پارگی جزئی مینیسک زانو را برای بیمار تشخیص دهد انجام حرکات صحیح برای شما موثراست زانوی شما با انجام این فعالیت های منظم مستحکم میشود. شما باید از انجام فعالیت های شدید و سنگین خودداری کنید. در این گونه موارد پزشک انجام چندین نوع تمرین استقامتی خاص را به بیمار توصیه میکند علاوه براین انجام تمرینات فیزیوتراپی را هم به بیماران پیشنهاد میکند درحین انجام تمرینات فیزیوتراپی یک متخصص با تجربه به بیمار کمک میکند تا باعث کاهش درد، افزایش تحرک،بهبود استقامت ران وپشت ساق پا شود زمانیکه شما به صورت کامل بهبود یافتید به شما چگونگی انجام فعالیت های مورد علاقه خود بدون ایجاد هر گونه خطری آموزش میدهد.

ورزش مناسب برای ترمیم مینیسک

تعدادی از تمرینات حرکتی، کششی، استقامتی میتواند در منزل انجام شود، اگر چه توصیه میشود این تمرینات را تحت نظر یک متخصص فیزیوتراپی یا مربی ورزشی انجام دهید.

خرید بهترین بریس محافظ مینیسک زانو
از مهمترین روش های درمان پارگی مینیسک زانو، روش های طبی هستند. این روش ها توسط پزشک توصیه شده و در کمترین زمان پارگی و التهاب مینیسک را درمان میکنند. بریس محافظ مینیسک زانو مدل 5019 یکی از پرفروش ترین محصولات طبی برای پارگی یا آسیب مینیسک زانو است. در ادامه بهترین بریس‌ های ارتوپدی برای درمان زانو درد و فواید استفاده از آنها را بررسی میکنیم:
• درمان رگ به رگ شدن رباط و کبودی مفاصل
• درمان التهاب مفاصل و درد زانو
• عملکرد ماساژ در هنگام تکان دادن
• تسکین درد در مینیسک زانو
• پیشگیری از آسیب دیدگی مینیسک زانو
• تسکین آرتریت خفیف
• تقویت زانو

روش های جراحی برای درمان مینیسک

دوروش جراحی برای مینیسک زانو وجود دارد.

جراحی با برداشت قسمتی از مینیسک(مینیسکتومی جزئی) : زمانیکه پارگی در قسمتی از مینیسک است که روند بهبودی ضعیف است لبه پاره شده مینیسک را از آن جدا میکند و به مفصل اجازه میدهد حرکت کند.
جراحی برای برداشتن مینیسک زانو به صورت کامل (مینیسکتومی کامل) : این روش برای درمان پارگی مینیسک زانو که با روش های دیگر درمان نمی شود، انجام میشود .

سوالات متداول درمورد مینیسک زانو

آیا پارگی مینیسک زانو ترمیم میشود؟

بله. بسته به شدت پارگی مینیسک زانو و سن بیمار، ممکن است ترمیم پارگی مینیسک به صورت خودبه‌خود انجام شود. گاهی اوقات به دلیل اینکه پارگی از نوع حاد است، ترمیم انجام نمی‌شود به همین دلیل پزشک متخصص جراحی را پیشنهاد می‌کند.
پارگی‌های خفیف ممکن است بدون نیاز به جراحی با روش‌های غیرجراحی مانند استراحت، یخ، دارو و فیزیوتراپی بهبود یابند. اما پارگی‌های شدیدتر معمولاً نیاز به جراحی دارند.پارگی‌هایی که در قسمت‌های خونی مینیسک رخ می‌دهند، بیشتر قابل ترمیم هستند.در کل، شانس ترمیم مینیسک زانو بالا است. با انتخاب روش درمانی مناسب و انجام صحیح مراحل درمان، می‌توان به بهبودی کامل و بازگشت به فعالیت‌های ورزشی و روزمره امیدوار بود.

آیا ممکن است پارگی مینیسک زانو دوباره رخ دهد؟

بله، ممکن است پارگی مینیسک زانو دوباره رخ دهد. در واقع، خطر پارگی مجدد مینیسک در افرادی که قبلاً پارگی مینیسک داشته اند، بیشتر است.برای کاهش خطر پارگی مجدد مینیسک، می توانید اقداماتی از جمله تقویت عضلات پاها و باسن، حفظ وزن سالم، از ورزش های سنگین و یا حرکاتی که باعث چرخش ناگهانی زانو می‌شوند خودداری کنید .

چه مدت بعد از درمان زانو می‌توان فعالیت ورزشی را شروع کرد؟

سعی نکنید خیلی زود به سطح قبلی فعالیت بدنی خود بازگردید تا زمانی که:
• بدون درد بتوانید زانوی خود را به طور کامل خم کرده و صاف کنید.
• هنگام راه رفتن، دویدن یا پریدن، هیچ دردی در زانو احساس نکنید.
• زانوی شما دیگر متورم نباشد.
• زانوی آسیب دیده شما به اندازه زانوی سالمتان قوی باشد.